|
"Wiersze"
Włodzimierza Majakowskiego w opracowaniu typograficznym El Lissitzky`ego i
Aleksandra Rodczenki
El Lissitzky (Łazar
Markowicz Lisicki) - od 1919 roku związany z konstruktywistami, wcześniej współpracował
w Witebsku z Malewiczem i Chagallem (podczas ich krótkotrwałego
zaangażowania w działalność rewolucyjną); jego droga artystyczna przebiegała
od malarstwa ku architekturze . W latach 20 - ych projektował również plakaty
oraz opracowania typograficzne książek (najsłynniejsze związane są z twórczością
Włodzimierza Majakowskiego)
 |
El Lissitzky
był początkowo związany raczej z nurtem abstrakcjonizmu w rosyjskiej
sztuce - jego wybór był ściśle związany ze współpracą z Malewiczem
i Kandinskym, która owocowała pracami o charakterze abstrakcji
geometrycznej ( z wpływami nowej ideologii jak w obrazie "Czerwonym
klinem bij białych"); Lissitzky`ego fascynowała w tamtym okresie
"czysta sztuka" i przede wszystkim forma. Po otwartym konflikcie
Malewicza i Chagalla z Tatlinem (wspieranym przez
kilka miesięcy przez władzę), w którym zwyciężyła opcja
tatlinowskiego utylitaryzmu i konstruktywizmu (czyli tzw. produktywizmu),
Chagall opuszcza Rosję, a Malewicz porzuca radykalny suprematyzm - El
Lissitzky zaczyna realizować w swych pracach konstruktywizm. |
 |
W 1920 roku
powstają dwie bardzo ważne dla rozwoju konstruktywizmu ( a następnie
socrealizmu) instytucje: Inchuk (Instytut Kultury Artystycznej) oraz
Wchutemas (Wyższe Pracownie Artystyczno -Techniczne). Inchuk zajmował się
teorią, natomiast Wchutemas kształceniem i praktyką. Lissitzky
zainteresował się grafiką użytkową - fotomontażem, reklamą
propagandową oraz przede wszystkim typografią opracowując zbiory poezji
Majakowskiego i Chlebnikowa, aby kontynuować swoje
dokonania również na emigracji, gdzie opracowywał stronę graficzną
wielu czasopism i zbiorów poezji. Artysta związany ze środowiskiem
konstruktywistów zaczyna jednak odczuwać nieprzyjemną atmosferę w
Rosji Sowieckiej i nie mogąc realizować swoich projektów emigruje do
Niemiec, gdzie wraz z innymi konstruktywistami stworzył słynny Bauhaus. |
 |
Kolejnym
etapem twórczości Lissitzky`ego okazuje się architektura. Już na
emigracji nadal tworzy tzw. "prouny" (projekty
utwierdzenia nowego) oraz kontynuuje kompozycje architektoniczne, z których
najsłynniejsza to powstała jeszcze w 1920 "Trybuna Lenina";
jego związki z artystami pozostającymi w Rosji stopniowo słabną,
projekty "żelazkowe" moskiewskich pasaży zostały w ojczyźnie
Lissitzky`ego potraktowane jak prowokacja, a on sam przestaje pojawiać się
na wystawach, w almanachach i opracowaniach naukowych. Podobny los spotkał
zresztą jego kolegów artystów, którzy pozostając w Rosji musieli przeżyć
likwidację Wchutemasu (przekształcony w Wchutien - Instytut Sztuki i
Techniki) oraz oskarżenia o formalizm. |
|
|