Wladimir Tatlin "Pomnik III Międzynarodówki" (projekt - 1920)

Wladimir Tatlin rozpoczynał jako twórca futurystycznych reliefów, później w oparciu o koncepcje artystów włoskich tworzy teorię konstruktywizmu i koncepcje wyposażenia komunikacji miejskiej w poruszane siłą mięśni lotnie. Najważniejszym jednak jego dokonaniem jest projekt pomnika III Międzynarodówki powstały w 1920 i nigdy nie zrealizowany. Miała to być stalowa konstrukcja o wysokości 400 metrów i spiralnej budowie, wewnątrz mieścić się miały sale konferencyjne, redakcje, hale widowiskowe; wszystko umieszczone w olbrzymich szklanych walcach, które wprawiane w ruch zmieniałyby położenie poszczególnych pomieszczeń. W Berlinie nazywano sztukę Tatlina "romantyką inżynieryjną" chyba nawet nie zdając sobie sprawy z makabrycznych skojarzeń, które konotował w Rosji (opanowywanej właśnie przez gorączkową walkę z formalizmem) ten termin. Architektura i rzeźba konstruktywistyczna stały bowiem w olbrzymiej sprzeczności z doktryną socrealizmu. Losy Tatlina - wspieranego (w sporze ideowym z Chagallem, Malewiczem i Kandinskym) i poniżanego przez władze (gdy pozbawiano go katedry Wchutemasu), którego projekty publicznie lżono (głównie budzące zachwyt dadaistów projekty architektoniczne - osobiście Lew Trocki), aby następnie makiety prezentować w trakcie pochodu 1 - majowego (w 1926 model pomnika wieziono na platformie przed trybuną) - oto typowe losy artysty awangardowego w porewolucyjnej Rosji. 

"MOSKWA" - Stanisław Młodożeniec

tu-m czy-m ta-m?/ tam-tam TAM - /TU-M- -/

tam-tam TAM tam-tam-tam TAM/TU-M TU-M

cz-m tam-tam? tam-tam?czy-m tam?/TAM-M?TU-M?

czyli-m tam? -jeżeli-m tam to i tu-m/ TUM-TUM

a i tam a i tam- - - / oj- ja JJAJ tam a i tu-m -

to-m i tam i tum

TUM

("Kreski i futureski" 1921)